Kitaplar, Süleymaniye Kitap Şifahanesi’nde Şifa Buluyor
Yüzlerce yıllık tarihleriyle zamana meydan okuyan ve restorasyona ihtiyaç duyan kitaplar, Süleymaniye Kitap Şifahanesi’nde yapılan onarım işlemlerinin ardından kütüphanelerdeki yerini alıyor.
Kültür ve Turizm Bakanlığı, Türkiye Yazma Eserler Kurumu Başkanlığı, Süleymaniye Kitap Şifahanesi, 2012 yılında faaliyetlerine başladı. Şifahane hakkında bilgi veren Kitap Şifahanesi Arşiv Dairesi Başkanı Nil Baydar, yıl içerisinde, geçmişe ışık tutan 100’den fazla eserin restore edildiğini söyledi. Baydar, “Ekiplerimiz kütüphanelere giderek korunmaya acil ihtiyacı olan kitapları tespit ettiler. Öncelikle ele alınması gereken nitelikteki yazma eserler buraya geliyor.” diyerek acil korunmaya ihtiyaç duyan kitaplara öncelik verildiğini belirtti.
Şifahanede; Süleymaniye Yazma Eser Kütüphanesi, Millet Yazma Eser Kütüphanesi, İstanbul Arkeoloji Müzeleri Kütüphanesi, Ayasofya Müzesi, Beyazıt Yazma Eser Kütüphanesi gibi kütüphanelerden gelen yazma eserler restore ediliyor. Öncelikle erken tarihli (10. – 12. yüzyıllar gibi), tek nüsha olan, dijital görüntüsü bulunmayan, yüksek yazma eser kriterlerine haiz kitapların restore edildiğini anlatan Baydar, yaklaşık 100 bine yakın kitabın konservasyona ihtiyacı olduğunu belirtti.
Eserlerin Konservasyon Aşamaları…
Kitapların koruma ve onarım işlemi, böceklerden arındırılmaları ile başlıyor. Streç filme sarılan ve -40 derecede 24 saat bekletilen eserler, bu hayati işlem ile larvalardan temizlenmiş oluyor. Bu işlemin ardından kitaplar konservatörlere dağıtılıyor.
Şifahanede onarım çalışmaları ve analizler 23 konservatör yanında kimyagerler, biyologlar ve uzmanlardan oluşan bir ekiple yapılıyor. Şifahane’de çalışanların bilgilerinin, çeşitli eğitimlerle sürekli tazelendiğini belirten Baydar, her konservatörün kendisine verilen kitabın konservasyon işlemlerinden başından sonuna kadar sorumlu olduğunu söyledi. Baydar, “Herkese bir eser veriyoruz. Bütün aşamalardan sorumlu oluyorlar. Ciddi bir belgeleme süreci var. Eserlerin fotoğraflanması, analizlerinin yapılması gerekiyor. Konservasyon işlemleri için karar veriyoruz ve işlemlerinin ardından, her bir kitap için alkali tamponu bulunan kartonlar kullanılarak özel olarak hazırladığımız kutulara / zarflara konulup kütüphanelerine gönderiliyor.” dedi.
Konservasyon işlemleri sırasında esere zarar vermeyecek ve uygun yapıda malzemeler kullanılıyor. Dayanıklı malzeme kullanılmasının önemli olduğunu ifade eden Baydar, “koruma ve onarım işlemlerine kullanılan malzemeler dayanıklı ve kaliteli olmalı. Eğer malzemenin kendi doğasından, kötü çevre koşullarından ya da bakımsızlıktan kaynaklanan problemler yoksa kağıt 2000 sene bile dayanır. Dolayısıyla bizim de ona uygun malzemeyle çalışmamız lazım.” diyerek konservasyon işlemlerinin aylarca sürebildiğini belirtti. Bu alanda daha çok nitelikli eleman yetiştirilmesini gerektiğinin de altını çizen Baydar, Türkiye’nin bu alanda uzmanlaşması gereken bir dönemde olduğunu söyledi.
.jpg)
Eserler, Depreme ve Yangına Dayanıklı Depolarda Saklanıyor
Kitaplar, depreme ve yangına dayanıklı depolarda muhafaza ediliyor. İstanbul’un deprem kuşağında olmasından dolayı depoların bu şekilde tasarlandığını belirten Baydar, “Aynı zamanda kütüphanelerin iklim koşullarını da düzenledik. Periyodik temizlik ve gözlemler yapılıyor. Restorasyona alamadığımız eserleri de bu şekilde bozulmadan koruyabiliyoruz.” diye konuştu.
